ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Η πατρίδα που... βιάσαμε

Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΡΟΒΒΑ Με άναρχο τρόπο μεταβλήθηκε η κάλυψη γης στην Ελλάδα τα τελευταία 65 χρόνια. Η οικιστική ανάπτυξη εκδηλώθηκε εις βάρος του φυσικού περιβάλλοντος, στις πεδινές περιοχές παρατηρήθηκε εντατικοποίηση της γεωργικής εκμετάλλευσης, ενώ στα ορεινά, τα δάση πύκνωσαν λόγω της εγκατάλειψης της κτηνοτροφίας. Στις διαπιστώσεις αυτές καταλήγει έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την περιβαλλοντική οργάνωση WWF με τίτλο «Χαρτογράφηση των αλλαγών κάλυψης γης σε επιλεγμένες περιοχές της Ελλάδας 1945-2009». Μέσω της φωτοερμηνείας και της ανάλυσης περισσότερων από 250 αεροφωτογραφιών, οι εμπλεκόμενοι μελέτησαν την κατάσταση που διαμορφώθηκε σε επτά περιοχές της χώρας και αποτύπωσαν τις μεταβολές και τις επιπτώσεις τους στον χώρο. Σύμφωνα με τα συμπεράσματά τους, το χρονικό διάστημα που εξετάστηκε συντελέστηκαν άναρχες και βίαιες αλλαγές στη χρήση του φυσικού χώρου. Οπως αναφέρουν, η επέκταση των μεγάλων αστικών κέντρων συνοδεύτηκε από τουριστική ανάπτυξη, τόσο στα παράλια όσο και σε ορεινές περιοχές. Την ίδια στιγμή, ευνοήθηκε η εντατική γεωργική εκμετάλλευση πεδινών περιοχών -ειδικά όσων είχαν εύκολη πρόσβαση σε λίμνες και ποτάμια- και χάθηκαν δασικές εκτάσεις. Αντιθέτως, στα ορεινά, τα δάση πύκνωσαν και επεκτάθηκαν λόγω της εγκατάλειψης των κτηνοτροφικών ασχολιών, της ορεινής γεωργίας, των δασικών οικονομικών δραστηριοτήτων -όπως η ρητινοσυλλογή- και της δασικής διαχείρισης. «Ολο και συχνότερα προβάλλεται το επιχείρημα ότι η Ελλάδα διαθέτει ανεκμετάλλευτη γη, η οποία θα πρέπει να τεθεί άμεσα σε αναπτυξιακή διαθεσιμότητα», δήλωσε, σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας, ο υπεύθυνος Περιβαλλοντικών Προγραμμάτων του WWF Ελλάς Κωνσταντίνος Λιαρίκος. «Ξεχνούν όσοι προωθούν αυτές τις απόψεις ότι ο χώρος αποτελεί ένα πολύτιμο αλλά πεπερασμένο εθνικό πόρο που θέτει τα φυσικά όρια στην ποιότητα της ζωής μας και ότι συνήθως το κόστος των λανθασμένων χωροταξικών επιλογών ξεπερνά κατά πολύ το όφελος από την άνευ όρων παράδοση της γης στην "ανάπτυξη"», ολοκλήρωσε τον προβληματισμό του. Οι αλλαγές σε 6+1 περιοχές Ζαγοροχώρια Δάσωση αγρών και νέοι οικισμοί Εγκαταλελειμμένοι και δασωμένοι αγροί καλύπτουν πλέον εκτάσεις οι οποίες το 1945 ήταν κατά 58,1% καλλιέργειες και κατά 41,8% περιοχές φυσικής βλάστησης. Παράλληλα, επεκτάθηκαν οι οικισμοί σε αγροτικές ή λιβαδικές εκτάσεις. Υμηττός Εντονη αστικοποίηση Οι οικισμοί στον Υμηττό το 1945 δεν ξεπερνούσαν το 5% της σημερινής τους έκτασης. Παρατηρήθηκε εξάπλωσηή τους στις παρυφές του βουνού, στα νότια και ανατολικά προάστια της Αττικής. Κασσάνδρα Χαλκιδικής Επέκταση της παράκτιας δόμησης Το 1945 τα κτίρια κάλυπταν έκταση 2 στρεμμάτων, ενώ το 2009 κατεγράφησαν σχεδόν 5.000 στρέμματα κατοικιών και λοιπών υποδομών. Βορειοδυτική Κορινθία Υποβάθμιση δασών Υποβάθμιση των δασών σημειώθηκε σε Ξυλόκαστρο - Ευρωστίνη. Αποδίδεται στην εκτεταμένη βόσκηση. Μεταξύ 1945-2009 αυξήθηκαν κατά το ήμισυ οι περιοχές χαμηλής βλάστησης εις βάρος των γεωργικών εκτάσεων. Τριχωνίδα Επέκταση αγροτικών εκτάσεων Το 11,8% της βλάστησης υπέκυψε στην επέκταση ή μετατόπιση των γεωργικών εκτάσεων. Οι περισσότερες περιοχές (69,1%) ήταν δάση και ποσοστό 14,1% εκτάσεις χαμηλής βλάστησης. Λιβάδι Παρνασσού Εκρηξη τουριστικών υποδομών Από το 1971 έως το 2009 οι οικισμοί αυξήθηκαν κατά... 1.586%, δηλαδή από 126 στρέμματα σε 1999, καταλαμβάνοντας κυρίως καλλιεργούμενες εκτάσεις που εγκαταλείφθηκαν. Κεντρικός Εβρος Εγινε δάσος η χαμηλή βλάστηση Κατεγράφη κυρίως στη Δαδιά και στα Πομακοχώρια επέκταση των δασών, με αποτέλεσμα τα δάση να αυξηθούν κατά περίπου 11%. ΕΘΝΟΣ